De gedachte aan een jazz opera gebaseerd op de Europese schulden crisis zou genoeg kunnen zijn om potentiële luisteraars weg te jagen, maar “Angela’s Ring”, een nieuw werk gecomponeerd door bassist Kabir Sehgal en pianist Marie Incontrera is een onderhoudende en onderwijzende blik op de recente geschiedenis perfect neergezet door een uniek hybride genre. Sehgal, ook een winnaar van vele Grammy Awards als producer, wist dat vele professionele muzikanten een even grote kennis hebben van klassieke- en jazzstijlen. “Angela’s Ring” maakt gebruik van een unieke combinatie van beide, het resultaat was, in de woorden van de componist, “an opera with a groove”.

Het verenigen van de verschillende landen van Europa door een gemeenschappelijke munt was aanvankelijk een moedig idee. Veel landen waren enkele tientallen jaren daarvoor met elkaar in oorlog geweest en het combineren van de verscheidene economieën was beladen met gevaar. De instabiele Griekse economie werd de Europese Achilles hiel en Griekenland eiste twee aparte ondersteuningen van multi miljarden Euro’s. Kabir Sehgal werkte in New York City als een investeringsbankier, toen hij zag hoe de crisis zich ontwikkelde, realiseerde hij zich dat een van de redenen voor de talloze problemen was dat alle belangrijke spelers uit verschillende landen kwamen, verschillende culturen en verschillende bewoners hadden. Het was tijdens de Europese schulden crisis dat vragen betreffende de statuur van Europa onder vuur kwamen te liggen, waarbij het Verenigd Koninkrijk uiteindelijk koos voor “Brexit”.

Een ideologische strijd woedde ook jarenlang in Amerikaanse opleidingen en conservatoria, instrumentalisten die een klassieke opleiding volgden werden ontmoedigd om deel te nemen in jazz ensembles, terwijl vocalisten die zich bewogen in de wereld van de opera pertinent werd verboden om te zingen in jazz gezelschappen. De leraren beweerden indertijd dat het spelen van jazz de techniek kon beschadigen of in extreme gevallen de stem zelf. Dar soort opvattingen zijn inmiddels verminderd, met een overtuigend bewijs dat jazzmuzikanten veel langere carrières hebben dan hun klassieke collega’s, en dat veel jazz iconen hun beste werk later in hun leven maakte, zoals bv. Benny Carter, Sarah Vaughan en Tony Bennett. Seghal, ook een begenadigd jazz bassist, wist dat veel professionele muzikanten net zo goed thuis waren in klassieke als jazz muziek. De originele versie van “Angela’s Ring” in 2015 gecreëerd door Sehgal, Incontrera en producer Herschel Garfein was een klassieke opera maar na een optreden voor een uitgenodigd publiek in Manhattan besloten ze om het werk te herschrijven. Het werd een unieke combinatie van stijlen, Sehgal maakte melodieën van formele speeches op Ted Nash’s Presidential Suite, de moedige composities van Carla Bley en Kurt Weill en ook de progressieve orkestraties van Arturo O’Farrill, het resultaat was volgens de componist “an opera with a groove”.

Lucy Schaufer speelt de rol van Merkel als een krachtige onderhandelaar die verleidelijk , onverzettelijk of grootmoedig kan zijn, afhankelijk van de omstandigheden. David Gordon als de gebrekkige maar sympathieke Papandreou zorgt voor dramatische spanning als hij wordt heen en weer geslingerd tussen zijn lijdende land en de schijnbaar onwrikbare Raad van Europa. Brandon Snook en Erik Bagger brengen een onzekere Sarkozy en een geile Berlusconi, terwijl Marnie Breckinridge’s opmerkelijk flexibele stem IMF directeur Christine Lagarde omtovert in een aardse engel die succesvol bemiddelt voor een oplossing van de crisis. Het mag verrassend lijken dat alle opera zangers zich aanpassen aan de groovy jazz ritmes, maar het is nauwelijks mogelijk voor hen om klassiek te zingen tegen de krachtige swing van de Leveraged Jazz Orchestra met de gast solisten Aaron Diehl (piano), Grace Kelly (sax), Manuel Valera (piano), Oran Etkin ( klarinet), Edmar Castenada (harp) en Papo Vazquez (trombone).

Inderdaad is het opmerkelijk dat de klassieke stemmen zich zo goed aanpassen aan de jazzmuziek die natuurlijk volstrekt afwijkend is van de gebruikelijke opera muziek. Ik had nogal de nodige scepsis toen ik deze dubbel cd ontving, een jazz opera met als thema de Europese schulden crisis uit eind 2009. Wat daarvan te verwachten, een politiek gegeven als opera, het is natuurlijk niet nieuw, denk maar aan Nixon in China van John Adams. Het resultaat valt niet alleen alleszins mee, het is zelfs uiterst vermakelijk met veel humor, Merkel die Papandreo verleidt op een waterbed en dezelfde twee die een duel aangaan in volle wapenrusting met lansen en speelgoedpaarden. Nieuwslezers die commentaar geven en zo het een en ander duiden, in het libretto zijn ook teksten verwerkt die ook echt zijn gezegd door de hoofdrol spelers indertijd. Ik zou deze opera graag in werkelijkheid willen zien, maar dat zit er voorlopig niet in, helaas.

Jan van Leersum.